Ëndërrova. Mbi vete mbaja një gjashtë vjeçar. Sigurisht që duhet të jetë biri im. Çuditërisht, duke e mos e ditur pse dhe si e di këtë, e di që fëmija është i verbër dhe koka e tij ka ngjyrë qielli, pa flokë, por e kaltër.
E pyeta se kur u verbua e m’u përgjigj: “Oh, qëkur s’mbahet mend!” Zëri ishte i një fëmije, por toni ngjante me një të rritur; fjalët sesi u thanë, u folën njëtrajtshëm.
Në të djathtë dhe të majtë, shtriheshin fushat e orizit ngjyrë qielli. Shtegu ishte i ngushtë. Edhe tash, dhe prapë, forma e çafkës e zbehte rritjen e territ.
“Po e shoh që kemi arritur tek orizoret”, tha krijesa në shpinën time.
“Si mund ta dish këtë?”, e pyeta duke e kthyer kokën pas shpinës sime.
“Nga vajtimi i çafkave”, më erdhi përgjigja.
Dhe me të vërtetë, mu atëherë çafkat vajtuan dy herë.
Edhe pse fëmija është imi, ndieja frikën të më kaplonte. Askush nuk mund ta shpjegojë se, duke e mbajtur një objekt të tillë mbi shpinë, çfarë mund të ndodhë më pas. Përderisa shikoja përpara, duke pyetur veten se ku ndoshta mund të lirohesha nga kjo përgjegjësi, pash një pyll shumë të madh se si shfaqej turbullt përmes errësirës. Dhe, po në atë çast kur fillova të pyetem se si mund ta hedh përgjegjësinë atje, ndjeva një thumbim tallës në shpinën time.
“Pse qesh kështu?”
Fëmija nuk dha përgjigje, por thjesht më pyeti:
“Baba, a jam shumë i rëndë?”
“Jo, nuk je i rëndë.”
“Prit. Së shpejti do të bëhem i rëndë.”
Nuk thashë asgjë, vetëm vazhdoja përpara pyllit me zor. Ishte rrugë e vështirë, ngase shtegu ndërmjet orizoreve ishte i përdredhur në mënyrë të parregullt. Pas pak, kuptova se ku ndahet rruga; dhe pushova një grimë.
“Do të duhej të ishte një shenjë aty diku”, më bëri me dije çilimiu.
Bindshëm, një gur me përafërsisht tetë inç katrorë dhe me lartësi deri tek ijet, qëndronte përpara meje. Në gur lexohej: “Në të majtë Hikagubo, më të djathë Hottoawara.” Shkronjat ishin në ngjyrë të kuqe, andaj edhe pse ishte errësirë, mund të vëreheshin lehtë. E kuqja ishte e kuqe sikur barku i zhabës.
“Kthesa majtas”, më urdhëroi shpirti im i keq. Tutje në të majtë, pylli ngjante sikur hidhte poshtë mbi kokat tona gjithë hijen e errët që binte nga qielli. Për pak hezitova.
“S’ke nevojë të turpërohesh”, tha çilimiu.
I dorëzuar, vazhdova tutje rrugën për në pyll. Përderisa tërhiqesha zvarrë nga rruga dhe i afrohesha pyllit, duke pyetur veten se si kjo gjë, ky çilimi i verbër, mund të dijë kaq shumë gjëra, zëri më erdhi nga pas shpinës:
“Të jesh i verbër është padyshim e panevojshme.”.
“Për këtë arsye unë të mbart në shpinë, por do të bësh mirë.”
“Duhet, e di, të jam falënderues që më mbart, por njerëzit janë të prirur të më nënvletësojnë. Kjo është e keqe. Çak edhe prindi im më ka nënvlerëtuar. Çka është shumë e keqe.”
E ndjeja që kjo më mjaftonte. Kështu që nxitoja në ngasjen që t’i afrohesha pyllit sa më parë dhe ta hidhja barrën tutje.
“Vazhdo edhe pak e pastaj do të shohësh. Ishte një mbrëmje e këtillë”, tha zëri sikur po fliste me veten.
“Çka ishte?”, pyeta me zërin që tradhtoi ndjenjën.
“Çka ishte?! Megjithatë, ti di mjaft”, u përgjigj fëmija me mospërfillje.
Atëherë fillova të ndjeja se e kisha idenë se për çfarë bëhej fjalë. Isha i qetë për të menduar pastër, por nisa të kem një ndjenjë të paqartë se po, ishte një mbrëmje e këtillë. Dhe ashtu sikur tha fëmija, ndjeva që, nëse do të vazhdoja rrugën e vështirë përpara, atëherë do të kuptoja më tepër. Ndjeja se duhej ta lehtësoja mendjen duke hequr qafe këtë barrë nga shpina e se duhej ta bëja, para se të zbuloja se për çka ishte e tërë kjo. Do të ishte katastrofë kur ta kuptoja. E shpejtova hapin, nxitova përpara shpejt e më shpejt.
Shiu kish zënë kohë më parë. Rruga veçsa vinte e bëhej më e errët. Lëvizja sikur të isha në kllapi. E vetmja gjë që ndjeja, ishte barra mbi shpine dhe se ajo ndriçonte si pasqyrë; si një pasqyrë që ma bënte të njohur të kaluarën, të tashmen e të ardhmen, pa fshehur asnjë fakt. Përkundër kësaj, barra ishte vetë biri im. Ishte i verbër.
Nuk mund të përballoja më tutje.
“Ja ku është, këtu te rrënjët e pishës.”
Zëri i çilimiut ngjau ndryshe përmes shiut.
U ndala para se të kuptoja se çfarë po bëja. Isha futur thellë në pyll dhe nuk e kisha vërejtur. Vetëm pesë hapa para meje, mu shfaq një objekt i zi. Ishin padyshim pishat, për të cilat më kishte folur fëmija.
“Baba, ishin te rrënjët e pishës, apo jo?”
“Po” , u përgjigja pa menduar, “po, ishte.”
“Mendoj se ishte viti i Dragoit.”
Tani që ai e përmendi këtë, më ngjau sikur me të vërtetë kishte qenë po ai vit.
“Prej sot janë bërë njëqind vjet që kur më ke vrarë.”
Sapo dëgjova këto fjalë, më mbërtheu kuptimi real se unë kisha vrarë një njeri të verbër te rrënjët e pishës, në një natë të errët në vitin e Dragoit, para njëqind vjetësh.
Dhe, me ta kuptuar këtë, çilimiu në shpinë m’u bë më i rëndë se një gur, peshonte sa një statujë Jizo.