19 korriku që sapo lamë pas, ishte përvjetori i 28 i masakrës së Via D’Amelio, atentatit që i kushtoi jetën gjykatësit Paolo Borsellino dhe agjentëve Agostino Catalano, Emanuela Loi, Claudio Traina, Vincenzo Li Muli, Eddie Walter Cosina.
Me humbjen e jetës, Paolo Borsellino i dhuroi një mundësi të shkëlqyeshme gjeneratës së re të kohës (dhe sicilianëve në veçanti): të mundësisë për të nderouar një hero dhe djal të afërt, të thjeshtë, fëmijë i kohës, pa pasur nevojë ta kërkojnë në kushedi cilin vend të huaj apo epokë të largët. Një hero, po!
Jo vetëm një viktimë e shndritshme e terrorizmit mafioz, por një shembull i qartë si kristal i njerëzimit dhe përkushtimi ndaj togës. Një profesionist skrupuloz, një punëtor i papërtueshëm, një baba shembullor. Nëse gjatë seancave gjyqësore të superprocesit vëmendja e mediave shkoi tërësisht për Giovanni Falconen, ai nuk pati asnjë xhelozi. Borsellino ishte i interesuar për rezultatin: atë të sjelljes para drejtësisë të asaj bande banditësh që kishin marrë peng Siçilinë që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore e këndej. Punoi shumë për t’ia arritur qëllimit, me disiplinë, duke ndjekur rrugët e nevojshme për të gjitha hipotezat investigative.
Falcone dhe Borsellino vdiqën sepse ata punuan mirë. Kështu tha Kasacioni kur konfirmoi dënimet e dhëna në sallën-bunker në Palermo. Një gjykimi krejt tjetër nga i qetë, aq sa prokurori i përgjithshëm i gjykatës supreme, Antonio Scopelliti, i thirrur për të studiuar dosjet, u vra në 9 gusht 1991 nga Cosa Nostra për të trembur të gjithë trupën e drejtësisë. Bombat kundër gjyqtarëve të Palermos shpërthyen vetëm kur Totò Riina dhe bashkëpunëtorët e kuptuan se nuk do të ishte më e mundur të kapërceheshin dy shkallët e para të gjykimit.
Midis tritolit të Kapaçit dhe masakrës së Via D’Amelio janë 57 ditë ankthi. Kur u vra Falcone, e dinte se e kishte rradhën ai. Është i vetëdijshëm se dënimi me vdekje tashmë është dhënë. Por është i vetmi që ka aftësitë investigative, lirinë e shpirtit, për të vazhduar punën e kolegut të vrarë.
Fillon një betejë të vetmuar, i braktisur edhe nga kolegët. Nuk kursehet: merr pjesë në takime dramatike publike, ndiqni pista shumë të ndërlikuara, shijoni hidhërinë e tradhtisë. Është me nxitim. Ecën përpara pavarësisht se mësoi se në Palermo kishte mbërritur tritoli që do ta hidhte në erë. Kush i qëndroi pranë ato ditë, tregon se jetoi edhe larg fëmijëve të tij, në mënyrë që ta bënte zinë e tyre më pak të rëndë. Një profil asketik që vetëm shenjtorët dinë ta deshifrojnë.
Jo rastësisht emri dhe fytyra e tij janë bërë simbole të fitores. Kush vendosi për vdekjen e tij gaboi krejtësisht. Ai gjak shpengoi një territor shpeshherë të egër. Sidoqoftë, apelit ende i mungon një pjesë e rëndësishme e së vërtetës. Vendimi për Borsellino IV ka folur për “gabimin më të madh në historinë republikane”. Ndërkohë, familja pret përgjigje për shumë pyetje. Një mbi të gjitha: kush e vodhi axhendën e Paolos nga vendi i masakrës?/Përgatiti për gazetatjeter.com, Edi DELIU