Nëse ajo midis Kinës dhe Rusisë përfaqëson aleancën e re gjeopolitike, në inkubacion, në kontekst global, çifti Kinë-Indi ka qenë zhgënjimi i madh për ata që në dy dekadat e fundit kanë folur për Kindinë, apo për paradigmën që i shihte dy gjigandët aziatikë destinuar të plazmojnë, në sinergji, një rend të ri në Azi. Profeci e bazuar thjesht në të dhëna ekonomistike që plagjuan analistë të ndryshëm (madje edhe ndër më të vlerësuarit) ndërmjet fundit të shekullit të njëzetë dhe fillimin e shekullit të njëzetenjë dhe e dyta vetëm në distancë nga realiteti i idesë G2, (nomen omen!) e ashtuquajtur Kinamerikë që do të lindte nga konvergjenca midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara në fuqi që kanë ndërmend të drejtojnë së bashku rendin botëror.
Premtimet e parealizuara ishin në përpjesëtim të drejtë me divergjencën midis rezultateve që kanë shënjuar rrugët e Kinës dhe Indisë. Pekini gradualisht është rritur si fuqi e rangut global, ka plazmuar Rrugën e Re të Mëndafshit si një projekt sistemik për rilançimin e ndikimit të tij, në çrrënjosur efektivisht varfërinë absolute. New Delhi është vlerësuar prej kohësh si “Kina e re” e së ardhmes, por mes pabarazive, vonesave në ndërtimin e një rruge gjithëpërfshirëse të zhvillimit dhe kontradiktave të pazgjidhura në frontin e brendshëm, nuk ka qenë në gjendje të ruajë potencialin.
Ndërkohë, kontrasti gjeopolitik është rindezur, duke u shtrirë nga zonat tradicionale të konfrontimit në kufijtë tokësorë midis dy gjigandëve aziatikë në hapësirat oqeanike të Indo-Paqësorit, nga të cilat Delhi i Ri frikësohet se mund të hegjemonizohet nga planet e Pekinit për lidhje tregtare ndaj së cilave India ka reaguar duke forcuar një aks gjithnjë e më të ngushtë me vende si Shtetet e Bashkuara, Japonia, Australia.
Konkurrenca dhe rivaliteti janë vetëm dy nga elementët që e dallojnë çiftin indo-kinez. Përjetësisht i vendosur ndërmjet armiqësisë sistemike dhe shtytjes në kërkim të një modus vivendi. Në vetëdijen që hapësirat e përbashkëta të referimit jetojnë në ndërlidhje me dinamikat politike të lidhur me Pekinin dhe New Delhi-n. Dhe që shumë do të vendoset nga trajektoret e të dy fuqive në një periudhë afatmesme-afatgjatë.
Kina e së ardhmes
Një parashikim hipotetik i asaj që Kina dhe India mund të bëhen në të ardhmen e afërt rrezikon sot të ngjajë shumë me një garë në një drejtim. Duke i hedhur një vështrim treguesve më të fundit socio-ekonomikë, të gjitha të dhënat tregojnë për trëndafila dhe lule për homologun kinez dhe një pikëpyetje të madhe për Elefantin Indian. New Delhi dështoi një herë të parë, në agimin e shekullit 21, në takimin e tij me trenin e modernizimit. Dhe tani duhet të bëjë llogaritë me një disavantazh të dukshëm, veçanërisht në përballjen e pashmangshme me rivalin kinez. Eksperimenti Kindia, domethënë rajoni i pamasë i pushtuar nga Kina dhe India që duhet të mbulonin rolin udhëheqës të Perëndimit, është tretur si bora në diell.
Teksa Kina ka shfrytëzuar më së miri rastin e Olimpiadës së 2008 për të hyrë praktikisht me të gjitha efektet në “epokën e re”, India humbi në labirintin e sistemit të saj joefikas politik, ende e paaftë për të qetësuar tensionet shoqërore, çështjet fetare dhe kulturore që mbërthejnë vendin dhe po aq të papërshtatshëm për të krijuar atë klasë të mesme që do të shërbente si një bërthamë e fortë për rilindjen indiane. Nëse do të bënim një krahasim sipërfaqësor, mund të themi se Kina ka arritur t’i homogjenizojë sukseset pak a shumë në të gjithë territorin e saj. Në të kundërt, India ka arritur të krijojë vetëm “kështjella rëre”, apo më saktë pole shkëlqyera industriale të shkëputura nga pjesa tjetër e kombit; me fjalë të tjera, shumë botë të vogla pjesërisht të ndara prej zonave më të largëta, shpesh ende të mangëta nga infrastruktura dhe shërbimet më elementare për banorët.
Paradigmat e reja kineze
Për të kuptuar se çfarë forme do të marrë Kina e së ardhmes, është e dobishme të hedhim një vështrim në vendimet e marra në takimin e fundit vjetor plenar të parlamentit kinez (Dy Sesione). Me atë rast, u përcaktuan politikat ekonomike relative për 2021, për pesëvjeçarin e ardhshëm dhe për 15 vitet e ardhshme. Siç theksoi me të drejtë ISPI, Pekini ka hedhur bazat për një zhvillim të qëndrueshëm në të ardhmen. Nga kjo pikëpamje, 2035 konsiderohet si viti kyç, pika e kthesës që – në rast se nuk do të ketë goditje – do të duhet ta lejojë Kinën të arrijë rezultatet e një “modernizimi të plotë” deri në vitin 2049. Në atë pikë, ëndrra kineze e teorizuar nga Xi Jinping do të jetë bërë realitet. Në momentin e tanishëm, receta kryesore e adoptuar nga Pekini quhet qarkullim i dyfishtë. Që do të thotë se Kina, ndryshe nga e kaluara, së pari do të mbështetet së pari pikërisht në tregun e saj të brendshëm, e më pas në marrëdhëniet ekonomike me pjesën tjetër të planetit.
Kujdes: nuk ka asnjë autarki në horizont. Dragoi nuk ka ndërmend të refuzojë globalizimin, por ta rikalibrojë atë duke pasur mirë parasysh se investimet e huaja nuk do të jenë më lokomotiva e rritjes kombëtare por vetëm një (i rëndësishëm) plus më shumë. Sapo të arkivohet, sipas qeverisë kineze, plaga e varfërisë, Kina do të përqendrohet në kërkesën kombëtare, duke u çliruar nga varësitë e huaja. Dhe është pikërisht në këtë kontekst ndërlidhet që China Standards 2035, përshtatet me strategjinë që synon të përtërijë sektorin e teknologjisë kineze. Në çfarë mënyre? Duke zhvilluar një brez të ri të teknologjive inteligjente dhe kuantistike. Por kjo filozofi e re zhvillimi, akoma e modelueshme dhe e adaptueshme ndaj sfidave eventuale të minutës së fundit, duhet të ketë karakteristika mjaft specifike, mbi të gjitha të jetë green oriented. Me pak fjalë, parashikimet për Dragoin janë rozë. Sipas disa analistëve më në zë, Kina do t’i kapërcejë së shpejti Shtetet e Bashkuara, duke u bërë ekonomia e parë globale.
Sfidat që duhet të kapërcejë India
Po India? Derisa New Delhi nuk të arrijë të orkestrojë një plan veprimi, të përpunojë një teori të zhvillimit kombëtar dhe ta konkretizojë atë me fushata të synuara, përshtypja është se hendeku midis Elefantit Indian dhe Dragoit Kinez do të vazhdojë të zgjerohet gjithnjë e më shumë. Narendra Modi u përpoq të impononte një modernizim të përshpejtuar duke u përqëndruar në kalin e betejës së hapjes me detyrim të pjesëve të shoqërisë rurale dhe tradicionale ndaj tregut, mbi fleksibilitetin ndaj rregullave të ligjit të punës, mbi një përzierje të nacionalizmit ekonomik (në fushat ushtarake dhe teknologjike) dhe neoliberalizmit. Në vitin e parë të krizës Covid-19, u pa se si kjo recetë ishte në fund të fundit plot limite.
Financial Times ka theksuar se si humbësit e parë nga kriza ekonomike që shpërtheu në mars 2020 ishin punëtorët e ekonomisë informale, te gig economi të vendeve të vogla të punës, punëtorët dhe migrantët “sezonalë” brenda vendit. Një masë e cila mund të jetë në rreth 170 milion njerëz: working poors që i përkasin kategorive të mbrojtura dobët në një vend ku qeveria nacionaliste ka kërkuar të shtyjë fort drejt konkurrencës globale duke harruar, shumë shpesh, nevojën për të përforcuar dhe dhënë baza të reja welfare dhe përfshirjen e pjesëve më pak të mbrojtura të popullsisë, që në përgjithësi ka një PBB për kokë prej më pak se $ 2,000 në vit (midis vendeve 140 dhe 150 në renditjen e të gjitha statistikave më të akredituara), më pak se një e katërta karshi asaj kineze.
Një rrugëtim i ndërlikuar
Sukseset e propagandës si njoftimi i elektrifikimit, megjithëse i paplotë, i 100% të fshatrave të vendit nuk e fshehin realitetin e fakteve të pranisë së zonave të tëra të mbuluara prej varfërisë dhe mjerimit ekstrem ndaj të cilave qeveria ka preferuar kërkimin e mjeteve retorike të kompaktimit në terma nacionalistë të kombit indian. Teksa në frontin ekonomik Modi predikon tregun e lirë, shpirtrat e egër të kapitalizmit dhe privatizimet, konsensusi i tij politik bazohet në një ideologji që ka një histori 90-vjeçare e që synon të rikthejë në unitet traditën e gjatë historike, fetare dhe politike të civilizimit indian: “Hindu, Hindi, Hindustan”, në lidhje me kompaktësimin në aspektin fetar, gjuhësor dhe gjeografik të kombit, është në të vërtetë motoja që zhvlerëson ideologjinë Hindutva, rrugën indiane të nacionalizmit. Hindutva prek thellë strukturat e Partisë Popullore Indiane (BJP), e së cilës Modi është përfaqësuese dhe e ka bazën e saj predikuese në Rashtriya Swayamsevak Sangh (Rss, “Organizata Vullnetare Kombëtare”), një grup prej 5 milion vullnetarësh që formojnë strukturën e mbështetjes themelore.
Ultra-nacionalizmi i qeverisë indiane është bërë, me kalimin e kohës, një faktor frenues i zhvillimit: janë rideimensionuar perspektivat për paqëtimin social me komunitetin e brendshëm musliman me mbi 200 milion njerëz, rritur perspektivat e një konfrontimi të brendshëm të lidhur me persekutimet etnike dhe fetare, janë pakësuar burimet e çmuara njerëzore të nevojshme për përpjekjen kolektive kombëtare. Përqendrimi i fortë i kapitalit të sektorit teknologjik dhe financiar në qendrat kryesore ekonomike të vendit nuk e thjeshton problemin që ka India për krijimin e një tregu të përbashkët dhe koherent ndaj projektit të saj kombëtar, për zgjidhjen e çështjeve të brendshme duke filluar nga aksesi në shërbimet ktyesore te brishtësia e ekuilibrave politikë dhe ndëretnikë. Para se të sfidojë Kinën, vendi do të duhet të rizbulojë homogjenitetin dhe të përfshijë në projektin kombëtar edhe komunitetet e forta dhe të qëndrueshme të pakicave që kanë qenë për shekujsh organike në historinë e vendit. Përndryshe, rreziku i copëzimit është jashtëzakonisht i mundshëm. Fatkeqësia e Covid-19 ka treguar të gjithë brishtësinë e Indisë në nivel shoqëror: ka nxjerrë në dritë provën më e mirë të përpjekjeve dhe shpirtin mbi të cilin duhet të mbështetet e ta bëjë New Delhin për të mendojë të rivalizojë Pekinin në të ardhmen./Përgatiti Dardan MITROVICA